Εκ βαθέων | Βαγγέλης Ψαραδάκης

Στην Ευρύκλεια, στον Θοδωρή, στη Χρύσα,

στον Ηλία, στη Μίνα και σε άλλους

 εξ Αθηνών καλούς φίλους

1. Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης κι εγώ

Έχω μιλήσει αρκετές φορές για τον Λαπαθιώτη μέχρι τώρα. Δημόσια, ιδιωτικά σε φιλικά πρόσωπα και παρέες, ακόμα και μόνος μου κάποιες φορές συνομιλώ μαζί του. Μια λοιπόν ακόμα δεν βλάπτει, αρκεί να μην είναι ανιαρή. Η σχέση μας χρονολογείται από τα μέσα περίπου της –μυθικής πια– δεκαετίας του 1980. Δεν μπορώ να θυμηθώ αν ο ποιητής συμπεριλαμβανόταν στα σχολικά εγχειρίδια κείνης της εποχής. Κατά πάσα πιθανότητα ναι ως ένας χαρακτηριστικός εκπρόσωπος του νεορομαντισμού, τότε, στη χώρα μας.

Για να μην είμαι απόλυτος λοιπόν, ακόμα κι αν είχα διδαχτεί κάποιο ποίημά του, στο Γυμνάσιο ή στο Λύκειο, αυτό θα ήταν ασφαλώς ένα από εκείνα τα γλυκερά και πολύ ανυπόφορα, όπου περισσεύουν τα επίθετα και λοιπά καλολογικά στοιχεία, τα υποκοριστικά και τα συναισθήματα ξεχειλίζουν τόσο πολύ ώστε, αντί να σε παρασύρουν με ακρίβεια στην ορμή τους, σε αποδιώχνουν. Απολύτως τίποτα δεν μου έμεινε. Άλλοι καιροί, άλλοι οι τρόποι της ποίησης τότε, όπως και τώρα. Η ποίηση βέβαια είναι Ποίηση, ανεξαρτήτως καιρού και παρά τους εκάστοτε τρόπους της. Το ζήτημα είναι να την πιάσεις. Αν και άυλη, μπορεί να γίνει χειροπιαστή.

31 Οκτωβρίου 2016, συμπληρώθηκαν 128 χρόνια από τη γέννηση του λογοτέχνη Ναπολέοντα Λαπαθιώτη | Βαγγέλης Ψαραδάκης

Αρχική προσθήκη

Σήμερα, 31 Οκτωβρίου 2016, συμπληρώθηκαν 128 χρόνια από τη γέννηση του λογοτέχνη Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Δυστυχώς διάφορες άλλες υποχρεώσεις δεν μου επέτρεψαν να ολοκληρώσω κάποιο από τα νεότερα αδημοσίευτα κείμενά μου για τον ποιητή. Αυτό όμως δεν ήταν λόγος να απέχω από την επέτειο· ιδίως τώρα, που για τον λογοτέχνη γράφει ο καθένας χρησιμοποιώντας, κατά κανόνα, έτοιμη και πολύχρονη δουλειά άλλων δημοσιευμένη έντυπα ή ηλεκτρονικά…

Μία ανέκδοτη ποιητική συλλογή του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη | Βαγγέλης Ψαραδάκης # 1ε

Οι πρώτες δημοσιεύσεις

Από τα 26 (+2) ποιήματα της ανέκδοτης σατιρικής συλλογής των «Μονολόγων…», λίγα έχουν δημοσιευτεί έντυπα, ενώ τα περισσότερα ανέβηκαν στο διαδίκτυο· ας τα δούμε με τη χρονολογική σειρά εμφάνισης, διαδοχικά. Τα απτά δείγματα πρώτα, όσα μπορεί ο αναγνώστης να ξεφυλλίσει και να φυλλομετρήσει αφειδώς. Οι έντυπες πρώτες δημοσιεύσεις μερικών ποιημάτων από τους «Μονόλογους του καημένου του Αντωνάκη!», έχουν ως εξής :

1) Το υπ’ αρ. 18 / ΧVIII ποίημα, με τον τίτλο «Η “ψυχολογική στιγμή” της Αντώνας!», δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο –θα μου επιτρέψετε να πω, άτακτο–  περιοδικό «Το Κράξιμο», που εξέδιδε τη μυθική δεκαετία του 1980 η –γνωστή πια– φίλη Πάολα Ρεβενιώτη,. στο τεύχος 6, Αθήνα Μάιος 1986.

2) Τα υπ’ αρ. 8 και 10 ποιήματα, το πρώτο αριθμημένο αλλά άτιτλο ενώ το δεύτερο με τον τίτλο «Αντωνάκι προς Μητσάκι» – στο χειρόγραφο, δημοσιεύτηκαν πρώτη φορά στο υπ’ αρ. 10 από τα «Οκτασέλιδα του Μπιλιέτου», στην Παιανία Αττικής Σεπτέμβριος 1996, με την επιμέλεια του Γιάννη Παλαμιώτη και τίτλο «Ναπολέων Λαπαθιώτης: Μια φανταστική συνέντευξη και δύο ανέκδοτα ποιήματά του».

Ας επισημανθεί ότι ο επιμελητής, όντας εμπνευσμένος από τα συγκεκριμένα κείμενα και το περιεχόμενο των ποιημάτων, πρόσθεσε τον τίτλο «Το τσερβέλο» στο άτιτλο 8, ενώ αντικατέστησε τον τίτλο του 10, από «Αντωνάκι προς Μητσάκι» σε «Σπίρτο». Δεν πιστεύω πως ήταν άστοχες αυτές οι επιλογές.

3) Τέλος, τα υπ’ αρ. 7 και 9 ποιήματα, το πρώτο αριθμημένο πλην άτιτλο στο χειρόγραφο, ενώ το δεύτερο με τον τίτλο «Μητσάκι προς Αντωνάκι», εξαιτίας της ιδιαίτερης συνάφειας,  αλληλουχίας και νοηματικής συνέχειας που παρουσιάζουν με τα προαναφερόμενα 8 και 10, δημοσιεύτηκαν εντύπως από τον γράφοντα, πρώτη φορά, στο κείμενό του «Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης, ο Μήτσος Παπανικολάου και οι ουσίες», το οποίο συμπεριλαμβάνεται στο συλλογικό βιβλίο «Canavaccio: Κείμενα περί της ηδονιστικής δρόγης», Heteron, Αθήνα 2008.

Επομένως, από τα 26 (+2) ποιήματα της ολοκληρωμένης ανέκδοτης σατιρικής συλλογής του Ναπ. Λαπαθιώτη, έχουν δημοσιευτεί 5 εντύπως, τα 7, 8, 9, 10 και 18 / XVIII.

Μία ανέκδοτη ποιητική συλλογή του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη | Βαγγέλης Ψαραδάκης # 1δ

Μονόλογοι του καημένου του Αντωνάκη!..

(Επιλογή)

Σύντροφον

Αντώνην Π..,

Φίλον ορισμένου μέλους
της Κομμουνιστικής Νεολαίας
της Ελλάδος. –

Οδός Μαυροκορδάτου, 5.
Ενταύθα.

1.

Οι επιθυμίες του Αντωνάκη:

«Ξαπλωμένος σα γουρούνι, μες στην Πάκαρ της μαμάς,
και με πρόθυμο ρουφιάνο, τον καλό τον Αποστόλη,
του βαρβάτου μου του κώλου για να σβήσω τας ορμάς,
θα ’θελα να με γαμούσαν εκατό στρατοί και στόλοι!»…

Μία ανέκδοτη ποιητική συλλογή του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη | Βαγγέλης Ψαραδάκης # 1γ

Ο τόπος και ο χρόνος γραφής

Ολόκληρο το υλικό της ανέκδοτης σατιρικής συλλογής του Ν. Λαπαθιώτη, οι Μονόλογοι του καημένου του Αντωνάκη!, τα 26 (+ 2) ποιήματα και η –από μιαν άποψη σιαμαία– συνοδευτική επιστολή, γράφτηκαν στην Αθήνα, προφανώς στο ιδιόκτητο πατρικό σπίτι του λογοτέχνη, στην οδό Κουντουριώτη 23 και Οικονόμου γωνία, ή τέρμα Μεθώνης, στα Εξάρχεια.

Ο χρόνος γραφής των Μονολόγων φαινομενικά και μόνο είναι 4 χρόνια, από το 1933 έως και το 1936. Στην πραγματικότητα όμως είναι 3 ημερολογιακά έτη. Διαρκεί ρητά, σύμφωνα με το πρώτο αλλά και το τελευταίο χρονολογημένο ποίημα της συλλογής, από τις 15–6–1933 έως και τις 14–5–1936.

Δεδομένου του γεγονότος ότι τα δύο πρώτα ποιήματα της συλλογής είναι παντελώς αχρονολόγητα στο χειρόγραφο, μπορούμε να χρονολογήσουμε την αρχή σύνθεσης  των Μονολόγων νωρίτερα από τα μέσα Ιουνίου του 1933.