Ο πολιτισμός μας είναι πολιτισμός θανάτου. Μάλλον, πολιτισμός εξοικείωσης με τον επερχόμενο θάνατο. Αν πεθάνεις πριν πεθάνεις, δεν θα πεθάνεις όταν πεθάνεις.
Απ’ τα αρχαία μυστήρια έως το σήμερα, μία αδιάλειπτη τελετουργία εξοικείωσης με το τέλος. Είτε Προμηθέας, είτε Διόνυσος, είτε Άδωνις, είτε Χριστός – όλοι, ήρωες που ενσαρκώθηκαν το κοινό μας πάθος.
Μες στο άνθισμα του Απριλίου τιμούμε την εις Άδου κάθοδο. Γιατί η ζωή δεν κρύβει αντιφάσεις. Είναι την ίδια στιγμή ΚΑΙ θάνατος. Ζωή και θάνατος μαζί. Αδιάσπαστη ενότητα. Όπως η αλήθεια με το ψέμα. Η ηδονή με την οδύνη. Η αγάπη με το μίσος. Το μαζί με το μόνος. Το φως με το σκοτάδι.
Ένας γέροντας μου είπε κάποτε: κάθε φορά που είμαι χαρούμενος κι ενθουσιασμένος να επιτρέπω μια δέσμη δυστυχίας να εισέρχεται μέσα μου. Και κάθε φορά που το σκοτάδι με πετάει στα βαθειά, ν’ αφήνω μια χαραμάδα φωτός να μ’ αναστήσει.
Πριν χρόνια συνάντησα σε καφενείο της πόλης φίλο ποιητή από Κρήτη που έχει φύγει απ’ τη ζωή. Είπαμε τα νέα μας, καπνίσαμε μαζί ένα τσιγάρο. Πριν αποχαιρετιστούμε με ρωτά: «Να σου ρίξω και μια γρήγορη μαντινάδα;»
Και λέει με το τραγουδιστό του ιδίωμα: «Η αμαρτία στη ζωή ανάσταση σημαίνει / μονάχα που η σταύρωση είναι την επομένη».
