Η εκστρατεία της παπαρούνας: Γράμματα στρατιωτών από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο #1 | Πάνος Κεφαλάς

Lucien Martin,
Seine, 1er Bureau 3031.
Χριστούγεννα, 18/12/1916

Μικρή, αγαπημένη μου γυναίκα.
Πρωινή αναφορά.
Ίσως, η τελευταία μου για φέτος.

Στέκω σε μία σειρά, βουτηγμένος στη λάσπη, στα ρήγματα που έσκαψαν οι οβίδες της νύχτας. Έχω γίνει τρωκτικό. Τρωκτικά μας φωνάζει άλλωστε όλους ο διοικητής ή Ρεμπύ¹ ή Ντυμολλέ². Στα μάτια του δεν μπορεί να μας ξεχωρίσει έτσι που γινόμαστε σαν ένα παχύρευστο μείγμα. Βρωμάμε τόσο, που ακόμα και τα ποντίκια μας αποφεύγουν.

Προσπαθώ με τις σκέψεις μου να ξεφύγω από τη λάσπη και την αδιάκοπη βροχή. Σκέφτομαι εσένα. Την κόρη μου. Τα περσινά Χριστούγεννα μαζί σας.

Μα το νερό έχει μνήμη και καθώς με λούζει από την κορυφή μέχρι τα νύχια, η μνήμη ζωντανεύει και μαζί της και η λάσπη που με καλύπτει. Άλλωστε, η λάσπη από χώμα και νερό δεν αποτελείται; Και η λάσπη των χαρακωμάτων έχει και μπόλικο αίμα. Το αίμα αυτών που χάνονται σε κάθε salto mortale, σε κάθε οβίδα από τον μεταλλικό ουρανό, σε κάθε σφαίρα, υπέρ της πατρίδας, υπέρ της ελευθερίας, γράφοντας αυτή την χαριτωμένη ιστορία σκόνης.

Χριστούγεννα στο σπίτι του παππού | Νίκος Κολώνης

Μέρες γιορτών, βρέθηκα να ψαχουλεύω στην αποθήκη του παππού τις κούτες με τα λαμπιόνια και τα στολίδια, παρά τις υποδείξεις της γιαγιάς Νίκης πως έχουν μείνει ελάχιστα και ψάχνω μάταια. Τελικά, πάνω σε ένα παλιό ψυγείο εντοπίζω πολύχρωμα λαμπιόνια σε καλά τυλιγμένες αρμαθιές με ένα χαρτάκι να υποδεικνύει το σημείο που τοποθετούνταν, κάποιες άθικτες πολύχρωμες γιρλάντες και λίγα αστέρια. Μόνο ένα στρώμα σκόνης θάμπωνε λίγο τις αναμνήσεις.

Λίγο μετά, θ’ αντικρίσω το χαρτόκουτο με τις γυάλινες μπάλες που για χρόνια κρεμούσαμε στα δέντρα της αυλής. Ακριβώς όπως το άφησε την τελευταία χρονιά που στολίσαμε, πριν φύγει από την ζωή. Η μυρωδιά της αποθήκης, του σπάγκου και των τυλιγμένων καλωδίων μου φέρνει στο νου κάποια άλλα Χριστούγεννα στο σπίτι του παππού.

Στον πάτο του χαρτόκουτου είχαν απομείνει μόνο ψιλές φλούδες γυαλιού και χρώματος μαζί με τούφες πολυκαιρισμένο βαμβάκι. Στολίδια σπασμένα σε μικρά μικρά κομμάτια συνεχίζουν να λάμπουν μέσα στο κουτί τους. Όλα εύθραυστα όπως το κάθε τι. Σκέφτομαι αμέσως την αντίδραση του παππού και ανακουφίζομαι. Θα με έβαζε στο γαλάζιο φορτηγάκι και θα πηγαίναμε να αγοράσουμε καινούργια, σαν τίποτα μην είχε συμβεί.

Πλανόδιος στα Σύνορα της Εδέμ | Αντρέας Τιμοθέου

γράφει ο Γιώργος Σαράτσης

Μια σχεδόν συγκεντρωτική έκδοση ποιημάτων του Κύπριου Αντρέα Τιμοθέου με τίτλο Πλανόδιος στα Σύνορα της Εδέμ από τις εκδόσεις Παράκεντρο.

Καλοδουλεμένες ποιητικές απόπειρες σε οκτώ πράξεις, προς ανάμνηση της παρουσίας (ή απουσίας;) των προγόνων. Η προγονική μνήμη και η ανάγκη διατήρησής της. Άλλωστε, η Μνημοσύνη υπήρξε η πρώτη ελληνίδα θεότητα και μητέρα των Μουσών. Χωρίς μνήμη δεν θα υπήρχε ελπίδα απογόνων.

Ήταν φαίνεται η στιγμή / να μάθεις / πώς είναι να ξεθάβεις τους νεκρούς / για παρηγοριά (σελ. 87)

Η απαρηγόρητη ποίηση του Αντρέα Τιμοθέου αντιμέτωπη με την μυρωδιά της απουσίας, τον εγωισμό της θλίψης, το έκπτωτο της πραγματικότητας, το αναπόφευκτο των ψευδαισθήσεων και της φυγής.

…κι έπειτα εμείς φεύγαμε βιαστικοί. / Κατατρεγμένοι, αφήναμε δακτυλικά αποτυπώματα, / σημάδια γέλιων και δακρύων (σελ. 19)

Μαζί με το σώμα μεγαλώνει κι η θλίψη. Να αποστρέφεσαι τις λέξεις και μοιραία σ’ αυτές να επιστρέφεις. Μαθαίνεις μια ολόκληρη ζωή να φυλάγεσαι και οι στίχοι διαρκώς να σε εκθέτουν.

Γράφεται σιγά σιγά στο σώμα, / απ’ την αρχή / ένα άλλο ποίημα, / μην το προδώσεις (σελ. 20)

Λυρικές προσευχές -συχνά με το ηχόχρωμα της κυπριακής- προς αναζήτηση πατρίδας. Και ο χρόνος που μας νανουρίζει, ο μεγάλος είρων της ιστορίας, διαπερνά στροφές και στίχους.

Η ζωή είναι τόσο σκληρή / που συνεχίζεται (σελ. 79)

Στην ποίηση του Αντρέα Τιμοθέου όλα ανήκουν στο παρελθόν.

…όσα περπατήσαμε, μας περπατούν / και όσα ζήσαμε, μας μεγαλώνουν (σελ. 122)

Αύριο θα είμαστε σκόνη: Ολόκληρη η ποιητική του μια σπουδή θανάτου, όπως η απάντηση περί φιλοσοφίας του Σωκράτη προς τον Γλαύκωνα. Το “αντικλείδι” της σελίδας 84 που ξεκλειδώνει μάλλον τη συλλογή.

Σταχυολογώ:

…όλα έχουν τελειώσει. / Ο ουρανίσκος άδειος / σαν το σπίτι μας (σελ. 83)

Κουβαλώ τον θάνατο σαν μωρό (σελ. 86)

Βρέθηκα, / μα ο τόπος ήτανε νεκρός (σελ. 109)

Κι η αγάπη, μια αφανέρωτη ταραχή στις άκρες των δαχτύλων∙ σαν σώμα που κατοικεί εντός μας ή σαν κρεβάτι που τις νύχτες μας καταπίνει ζωντανούς.

Το πριν και το μετά του κόσμου | Χρήστος Τουμανίδης

Η Αραπίτσα

Πάνω από ετούτα τα νερά,
φτερούγισε ο έρωτας
και η νεότητά μου.

Μαύρα νερά μιας Κυριακής,
που άφριζαν μπροστά μου.
Ψηλά, η ξύλινη γέφυρα, να τρέμει,
-έτσι όπως έτρεμε της Άρτας το Γεφύρι-.

Ανάμεσα σε θρύλους έσκυψα
ν’ αφουγκραστώ
τις μυστικές φωνές.
Την άλλη νεότητά μου.
Αυτήν, περ’ από τους καθημερινούς θανάτους.
Αλλά-
Γύρω μου τώρα, μόνον οι τροχοί.
Αγριεμένοι οδηγοί που απειλούν,
τον χρόνο, τη ζωή, τους γήινους θεούς.

Λίγο πριν στρίψω το τιμόνι στο παρόν:
Ποιος δρόμος, ποια κατεύθυνση,
ποιος στεναγμός Αράπιτσα μου θα μας σώσει ;

(Τα κυπαρίσσια σώπαιναν και η Νάουσα με καλούσε.)

---

*Σημ.: Αράπιτσα ή Αραπίτσα, λέγεται το ποτάμι της Νάουσας.

***

Αμείλικτη ομορφιά

Η λέξη είναι το κέντρισμα το φωτεινό,
μιας σκοτεινής πηγής.

Στην αρχή∙ τα πάναστρα μάτια σου.
Το πρόσωπο της  άγνωστης μοίρας,
που με καλούσε από μελλούμενες φωτιές.

Ήσουν εσύ, η αμείλικτη ομορφιά,
η θέα μιας αλήθειας που με γέμιζε δάκρυα.
Από τα άπληστα χείλη  σου άκουγα,
λόγια μιας άλλης αγιότητας,
ξεχασμένα νοήματα της αγάπης.

Άναυδος και αστάθμητος μπρος στο θαύμα σου.

Φλόγες της Κόλασης με τύλιγαν.
Φλόγες του Παραδείσου.

Κακό σκυλί | Βαλάντης Βορδός

Πιτ Μπουλ

Μην απορείς
μεγάλωσα κι εγώ
κι έμαθα να δαγκώνω

~~

Κακό σκυλί

Αν κι αυτό δεν ευθύνεται
οδηγείται στην ευθανασία
και πληρώνει με την φτωχή του ζωή
το γεγονός πως υπήρξε
επιτέθηκε και δάγκωσε

Τα κακά παιδιά
απότοκος ανεύθυνων γονέων
ποτέ δεν θα πληρώσουν
με τέτοιο νόμισμα οικτρό
Δεν είναι να απορεί κανείς
πως οι μαλάκες στη χώρα αυτή
δεν ελαττώνονται

~~

Η Εύα μου την πρώτη μέρα εκπαίδευσης

Μπαμπά Μπαμπά
σήμερα με δάγκωσε
ένα λυκοσκυλάκι
Μα δεν έκλαψα
ψηλά κράτησα την ουρίτσα μου
απ’ τα νεύρα μου όμως
έκανα εμετό μες στο σχολικό

~~

Αγγλικός ποιμενικός (Σελίν)

Γλύφοντάς μου το πρόσωπο
πριν οριστικά σε χαιρετήσω
σκίστηκα σαν καρίνα στα βράχια
τότε μέσα μου βαθιά κατάλαβα
πως οι δεσμοί του αίματος
μια πρόφαση είναι